به نقل از «دانا»

آیینی به بلندای شب یلدا یا شبی لاکچری!

تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۵۸۵۰۵

یلدا یک سنت کهن و البته بی‌آلایش و ساده برای با هم بودن و صله رحم است که امروزه این آداب‌ و رسوم در محاصره گرانی و چشم وهم‌چشمی قرار گرفته و با تجملات و تِم خاص درگیر شده است.

به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ کمتر از یک روز مانده تا پاییز با لباس هزار رنگش وداع کند و سکان را به دست زمستانی بسپارد که دخترکی به نام یلدا سایه سیاه گیسوانش را بر زمین پهن می کند و به استقبال سپیدی برف می رود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این وداع که به درازای آخرین شب پاییزی می افزاید، بزرگ‌ترین و طولانی‌‌ترین شب سال را رقم می زند. شبی که همزمان با انقلاب زمستانی است و در آن خورشید به پایین ترین نقطه ممکن در آسمان می رسد به همین دلیل سایه ای هم که در این روز ایجاد می کند بلندترین سایه است. از دیگر نتایج کم بودن ارتفاع خورشید در این روز، کوتاه بودن روز و بلند بودن شب است. خورشید در این روز ارتفاع زیادی قرار نیست بگیرد پس مسیر کوتاهتری را باید طی کند، این مسیرِ کوتاهتر، زمان کوتاهتری هم نیاز دارد تا طی شود، پس طول روز کوتاه می شود و فردای این شب روشنایی بر ظلمت غالب و روز طولانی می‌ شود.

تصویر مسیر خورشید در اولین روز زمستان

قدمت آیین باستانی شب یلدا یا شب چله که در طولانی‌ترین شب سال برگزار می‌شود به هفت هزار سال پیش می‌رسد و چون از فردای این شب، چله بزرگ زمستان آغاز می‌شود به آن شب چله می‌گویند. ایرانیان در این شب تا سپیده دم بیدار می مانند و در کنار یکدیگر خود را سرگرم می کنند تا اندوه غیبت خورشید و تاریکی و سردی روحیه آنان را تضعیف نکند.

آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه های گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانهٔ برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند، همچنین تفألی به دیوان حافظ ازجمله آیین‌های مرسوم این شب باستانی است.

میوه‌ها جزیی اصلی از سفره یلدا هستند. در این سفره نقش اصلی را میوه‌های سرخ رنگ بر عهده دارند. رنگ سرخ این میوه‌ها نماد خورشید است.

هندوانه

هندوانه به ‌عنوان نمادی کروی که درونش قرمز و برونش سبز است، سمبل خورشید محسوب می‌شود و به ‌عنوان مهم‌ترین میوه بر سر سفره چله قرار می‌گیرد و یادآور گرمای تابستان و حرارت است.
باور مردم بر این است، اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد.

انار

انار میوه اصلی سفره شب یلدا ست. پیشینیان انار را میوه‌ باروری و برکت می‌دانستند. آن‌ها این معنا را از دانه‌های زیاد آن دریافت می‌کردند. همچنین انار به خاطر رنگ قرمزش نماد شادی و خورشید است. در واقع خوردن انار در شب یلدا به خاطر اعتقاد به تأثیر جادوی سرایتی آن بوده است.

فال حافظ و شاهنامه خوانی در شب یلدا

معمولا در شب‌های یلدا بزرگ فامیل به دیوان حافظ تفالی می‌زند. گرفتن فال حافظ شب یلدا به این ترتیب است که مخاطب فال نیت کرده و بزرگ مجلس این جمله یا شبیه به این را می‌گوید: «ای حافظ شیرازی، تو کاشف هر رازی، من طالب یک فالم، بر من نظر اندازی…» بعد لای دیوان را باز می‌کند. غزل بالای سمت راست، جواب تفال است. اگر وسط غزل باشد، فال از ابتدای غزل که در صفحه پشت است، خوانده می‌شود. سه بیت از غزل بعدی هم شاهد فال خواهد بود. بعد از خواندن غزل، فال را تفسیر می‌کند. اگر محتوای شعر مثبت باشد فال را خوب و اگر نباشد آن را بد می‌دانند. از آنجا که عمده غزلیات حافظ محتوایی عرفانی، عاشقانه و امیدوارکننده دارد، فال‌ها معمولا روحیه بخشند.

شاهنامه‌خوانی جزء جدایی‌ناپذیر دیگر شب یلدا است. این رسم از دیرباز در ایران رایج بوده. جذابیت شاهنامه‌خوانی به شیوه‌ی نقالی چند برابر می‌شود. متأسفانه این رسم نقالی در حال نابودی ست.

به گزارش دانا؛ شب یلدا از دیرباز جشن ساده‌ای بود که اقوام و اعضای خانواده در کنار یکدیگر جمع می‌شدند و افراد مسن خانواده شروع به تعریف کردن قصه‌های کهن می‌کردند. در این شب، جوانان پای صحبت‌ها و قصه‌های بزرگسالان می‌نشستند و از لابه‌لای داستان‌ها و قصه‌هایی که از زبان این گنج‌های زندگی می‌ شنیدند عبرت‌ها و درس‌های بی‌شماری برای خود می‌اندوختند و این شب را با ساده‌ترین پذیرایی جشن می‌گرفتند. اما چند سالی است این آداب‌ و رسوم در محاصره گرانی و چشم وهم‌چشمی قرار گرفته و با تجملات و تِم خاص درگیر شده و اکنون نیز در حال تبدیل شدن به یک جشن لوکس است که اساس این جشن را که دورهمی کنار خانواده و اهمیت به آن است، زیر سوال برده است. 

منبع: دانا

کلیدواژه: شب یلدا میوه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۵۸۵۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خلیج‌فارس؛ نامی به بلندای تاریخ و شکوه ایران است

 دهم اردیبهشت هم‌زمان با سالـروز اخراج پرتغالـی‌ها از تنگـه هرمـز و خلیج‌فارس، روز ملی خلیج‌فارس نام‌گذاری شده است؛ این روز یادآور عزم و اراده یک ملــتِ بزرگ، شریـف و آزاده است.
 
 روز ملی خلیج‌فارس امتداد هویت تاریخی و تمدن دیرپای ایران‌زمین است، تمدنی که بر شالوده مستحکم فرهنگ و هنر بنیان نهاده شده تا خلیج نیلگون همیشه فارس آن غیر قابل انکارترین سند هویتی در جهان باشد.
 
 کرانه‌های این مرز نیلگون از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب متأثر از فرهنگ عمیق و اصیل برخاسته از این خطه است، اشتراکات فرهنگی بسیار در تجارت و دادوستد تا عرصه‌های متنوع هنر از معماری تا موسیقی و حوزه گردشگری و خوراک و پوشاک شواهدی بر این واقعیت هستند.
 
 بزرگ‌ترین عامل اهمیت خلیج‌فارس وجود معادن سرشار نفت و گاز در کف بستر و سواحل آن است به‌طوری‌که این منطقه را مخزن نفت جهان نام نهاده‌اند.
 
 احمدرضا طاهری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان  با گرامی داشت دهم اردیبهشت‌ماه روز ملی خلیج‌فارس بیان کرد: امتداد هویت تاریخی و تمدن دیرپای ایران‌زمین است.
 
 وی با بیان اینکه سالروز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج‌فارس، در ایران روز ملی خلیج‌فارس نام‌گذاری شده است، افزود: در سال ۱۳۸۹ این مناسبت به‌عنوان میراث معنوی ثبت شده است.
 
 عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان تصریح کرد: علت برجسته‌کردن این جریان در ایران، به تصمیم اتحادیه عرب در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی که استفاده از نام خلیج‌فارس را برای عرب‌زبانان ممنوع اعلام کرد، و ازآن‌پس گاهی رسانه‌های دنیا بجای نام خلیج‌فارس خلیج عربی را بکار می‌برند.
 
 وی ادامه داد: این مسئله مخصوصاً از دهه هشتاد به بعد با اعتراض گسترده ایرانیان بازتاب جهانی پیدا کرده و در نتیجه در سال ۱۳۸۹ این نام‌گذاری در ایران به‌عنوان میراث معنوی ثبت شد، این اقدام در واقع واکنشی نسبت به تصمیم اعراب در خصوص تغییر نام خلیج‌فارس  بود.
 
 طاهری با اشاره به اینکه از گذشته‌های بسیار دور اسم این خلیج‌فارس بوده است، اظهار کرد: حکام کشورهای عربی با حمایت انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها درصدد گذاشتن اسم جعلی روی آن هستند و توجیهشان این است که آن زمان که نام این خلیج، فارس بوده دولت‌های مهم عرب وجود نداشته‌اند، اما امروز کشورهای عربی بزرگی پیرامون این دریا هستند و جمعیت عرب پیرامون این دریا از فارس‌ها بیشتر است. یا مثلاً معتقدند که سواحل خلیج‌فارس تابع دولت ایران نیستند. یا اینکه تغییر نام مکان‌ها امری طبیعی محسوب می‌شود و موضع‌گیری ایرانی‌ها قانع‌کننده به نظر نمی‌رسد.
 
 وی خاطرنشان کرد: بیشتر اسناد تاریخی از جمله اسناد سازمان ملل و دیگر کشورها و نقشه‌های رسمی و نیمه‌رسمی از اسم خلیج‌فارس استفاده کرده‌اند، ازاین‌رو تاریخ پشتیبان ماست.
 
 طاهری ادامه داد: گذشته از آن، تقریباً نیمی از سواحل خلیج‌فارس در اختیار ایران است و حتی امروز نیز در مکاتبات جهانی هنوز از عنوان خلیج‌فارس استفاده می‌شود. تغییر چنین اسمی علمی نمی‌باشد و پشتوانه ندارد.

 آنچه که برای ما ایرانی‌ها اهمیت دارد همبستگی و اتحاد دراین‌خصوص است که جای تقدیر و تبریک دارد.

باشگاه خبرنگاران جوان سیستان و بلوچستان زاهدان